Een groen en leefbaar Culemborg

De Partij voor de Dieren wil meer ruimte voor natuur en biodiversiteit. Helaas is de realiteit het tegenovergestelde. Bomen worden nog steeds op grote schaal gekapt. Een boom haalt CO2 uit de lucht, bevordert biodiversiteit, heeft een dempend effect bij wateroverlast en droogte en werkt bij hitte net zo verkoelend als tien energie slurpende airco’s. Het beste moment om een boom te planten is twintig jaar geleden. Het één na beste moment is vandaag.

• We zorgen voor meer natuur in en om Culemborg. Verbindingen tussen groene gebieden binnen de stad en het groene buitengebied worden aangelegd of versterkt. Zo wordt de natuur robuust en kunnen kwetsbare ecosystemen, met bijvoorbeeld vogel- en insectenpopulaties, zich herstellen.
• Bescherming van bestaande natuurwaarden is noodzakelijk om Culemborg ecologisch waardevol te houden. De gemeente benoemt daarom ecologische ‘hotspots’ in een natuurverordening, die voorziet in bescherming van deze locaties bij ruimtelijke ontwikkelingen.
• Niet bouwen in het groen! Om Culemborg leefbaar te houden koesteren we het bestaande groen. Bij aanleg van nieuwe woonwijken of bedrijventerreinen wordt altijd evenredig extra groen aangelegd. Bij de renovatie of aanpassingen van wijken wordt er meer groen aangelegd.
• Kappen met kappen! We scherpen criteria voor kapvergunningen flink aan. Er komt een herplantplicht voor elke gekapte boom waarbij de natuur- en klimaatwaarde van de gekapte boom als uitgangspunt wordt genomen. De totale stam- en kroonomvang van de gekapte boom zijn bepalend voor het aantal bomen dat ter compensatie geplant wordt. Dit dient zoveel mogelijk binnen dezelfde omgeving te gebeuren en wordt strikt gehandhaafd. Als herplanten niet mogelijk is, worden de kosten voor het herplanten van een gelijkwaardige boom gestort in een op te richten gemeentelijk bomenfonds. Illegale kap wordt beboet. Bestaande bomen krijgen de ruimte en de juiste verzorging om te groeien en oud te worden.
• Culemborg laat bij ruimtelijke ontwikkeling ecologisch onderzoek niet enkel uitvoeren in het kader van de Wet Natuurbescherming, maar ook in breder perspectief: een verkenning van overige plaatselijke natuurwaarden. In het ontwerpproces is expliciete aandacht voor kansen en bedreigingen voor plaatselijke natuurkwaliteit.
• Meten is weten. Daarom onderzoekt Culemborg jaarlijks de aanwezigheid en spreiding van flora en fauna. Het beleid, van groenbeleid tot bouwvergunningen, wordt hierop afgestemd zodat de verscheidenheid en de staat van soorten gemonitord en beschermd kan worden.
• Er worden geen verstorende activiteiten gepland in of nabij natuurgebieden.
• Het is belangrijk dat mensen de natuur leren kennen en waarderen, maar recreatie en toerisme mogen nooit ten koste gaan van de natuur zelf. Er komen mensvrije zones in natuurgebieden in en om de stad. Dier en natuur hebben ook rust en beschermingsgebieden nodig. De natuur moet zich kunnen herstellen en ontwikkelen.
• Culemborg erkent ecocide, de (grootschalige) beschadiging, vernietiging of het verlies van natuur en ecosystemen en bewaakt dit voor Culemborg.
• Natuur verdient een stem en een eigen plek aan de onderhandelingstafel. We erkennen de principes van rechten voor de natuur en willen onderzoeken of we in Culemborg, net als op plekken in andere landen, de natuur echt eigen rechten kunnen geven, bijvoorbeeld via rechtspersoonlijkheid.
• Culemborg heeft procentueel minder natuur dan het gemiddelde van Nederland. We reserveren meer natuur in de bestemmingsplannen om dit te verbeteren.
• Het natuurgebied de Redichemse Waard moet worden gekoesterd. Het gebied wordt natuurinclusief beheerd en blijft toegankelijk.
• Het voeren van eenden in de Culemborgse wateren wordt tegengegaan om de waterkwaliteit te beschermen.

Mensen met natuur in hun directe omgeving voelen zich gelukkiger, zijn minder vaak ziek en hebben meer binding met hun buurt. De aanwezigheid van bijen, hommels en vlinders is een indicatie van de ecologische gezondheid van een buurt. Door het radicaal vergroenen van gebouwen, straten en pleinen wordt Culemborg een betere plek voor mens en dier.

• In elke buurt komt meer groen, te beginnen in de meest versteende wijken en straten. Er komen volop bomen en struiken in de straten en speelnatuur voor kinderen. Parkeerplaatsen worden zoveel mogelijk veranderd in ‘groene parkeerplaatsen’; dit wordt de norm bij nieuwe parkeerplaatsen. Elke gemeente moet voldoen aan de norm van minstens 50 m2 kwalitatief groen per inwoner.
• We gaan alleen nog natuurinclusief bouwen en renoveren. De eisen hiervoor worden vastgelegd in bouwvergunningen en prestatieafspraken met woningcorporaties. Hierin wordt ook rekening gehouden met maatregelen ten behoeve van klimaatadaptatie. Bij nieuwe woningen of bedrijfspanden zijn groene daken en gevels de nieuwe standaard. We zorgen voor nestgelegenheid en slaap- en schuilplekken voor dieren.
• De openbare ruimte wordt natuurinclusief en klimaatadaptief ingericht door minder oppervlaktes te verharden en meer beplanting aan te leggen. Ook maken we gebruik van logische oplossingen zoals groene daken op bushokjes en groene gevels.
• We gaan via voorlichting en subsidies inwoners verder motiveren om hun tuinen te vergroenen. Denk hierbij aan het aanleggen van groene gevels, geveltuintjes en groene daken. Voor het opvangen van regenwater op eigen terrein ontvangen bewoners korting op de rioolheffing.
• Bij herinrichting van straten en stoepen worden standaard geveltuinen aangelegd waar mogelijk.
• Er wordt een grens gesteld aan de maximale hoeveelheid verharding in tuinen en op terreinen.
• Regenwater wordt zoveel mogelijk opgevangen in groene buffers of wadi’s. Culemborg gaat zich inzetten om alle riooloverstorten te ontmantelen. Zo voorkomen we vervuiling van het oppervlaktewater.
• Groenambassadeurs motiveren en ondersteunen inwoners en scholen bij de aanleg van natuurspeelplaatsen, groene schoolpleinen, schooltuinen, groene daken en gevels, geveltuinen, voedselbossen, moestuinen en overige groene initiatieven van inwoners.
• Het aanbod aan en de diversiteit van voedsel voor wilde bijen, hommels en vlinders in het openbaar groen wordt vergroot. Tuinen, bermen, groenstroken, parken en boomspiegels worden ingezaaid met inheemse, biologische mengsels en beplant met waardevolle inheemse bloemen en heesters.
• De gemeente ontmoedigt de verkoop en het gebruik van gif (chemische pesticiden, herbiciden, insecticiden en fungiciden). Ze gebruikt hiervoor alle mogelijke wettelijke middelen en geeft voorlichting aan inwoners en bedrijven.
• Braakliggende terreinen zijn bij uitstek geschikt voor kleinschalige groene inwonersinitiatieven zoals stadslandbouw, natuurontwikkeling, collectief beheerde parken, natuurspeelplaatsen, tiny forests, bijenvelden, kinderspeelplaatsen, sportvoorzieningen, moestuinen of hondenuitlaatplekken Daarnaast kan Culemborg ervoor kiezen om braakliggend terrein te zien als tijdelijke natuur en vooral met rust te laten.
• Versteende pleinen, zoals in het centrum, in Parijsch en in Terweijde, worden opengebroken en vergroend.

Ook in het buitengebied moet veel meer aandacht zijn voor vergroening en een natuur inclusieve, diervriendelijke inrichting van het land. We gaan boeren en andere landeigenaren helpen om een omslag te maken.

• Er wordt geen gif meer gebruikt. Boeren en andere landeigenaren worden ondersteund bij de omslag naar gifvrije landbouw, onder andere door deskundigheidsbevordering en convenanten. Teelt waarbij veel gif wordt gebruikt, zoals bij gangbare bloembollen, wordt verboden.
• Boeren en andere landeigenaren worden ondersteund bij de omslag naar biologische landbouw. Denk daarbij aan het versterken van bodemvruchtbaarheid en teelt zonder kunstmest. Landbouw wordt meer natuurinclusief door het aanleggen van houtwallen en het planten van struiken en bomen, bloemrijke akkerranden en kruidenrijke graslanden. Naast voorlichting en educatie speelt de gemeente ook een rol in het koppelen en verstrekken van subsidies en leningen om deze omslag te kunnen financieren.
• Monoculturen worden omgezet naar mengteelt met meer gewasdiversiteit. Geen groene biljartlakens met alleen maar Engels raaigras, maar bijvoorbeeld kruidenrijk grasland en wisselteelt in stroken. Dit versterkt de biodiversiteit en zorgt ervoor dat er minder last is van plagen zoals schimmels.
• Er wordt geïnvesteerd in alternatieven voor de conventionele landbouw, zoals voedselbossen, bio-vegan teelt zonder mest en kunstmest, permacultuur en microfarming.
• De stikstofuitstoot wordt flink verlaagd door minder vee te houden. Boeren worden gestimuleerd en geholpen om te stoppen met de veehouderij. Veehouders mogen niet uitbreiden en worden ondersteund bij drastisch verminderen van het aantal dieren dat wordt gefokt, gebruikt en gedood, verbeteren van het dierenwelzijn en de realisatie van natuurinclusieve kringloopveehouderij.
• Boeren worden gestimuleerd om plantaardige eiwitten te telen voor menselijke consumptie, in plaats van gewassen te laten groeien voor de vee-industrie.
• Om de gevolgen van klimaatverandering te beperken wordt aan boeren en andere landeigenaars gevraagd om meer water op te vangen voor droge perioden. Ook de teelt van klimaatbestendige gewassen, die goed bestand zijn tegen droge of erg natte perioden, wordt gestimuleerd. Onttrekking van grondwater wordt niet langer toegestaan als het grondwaterpeil te laag dreigt te worden.

Via groenbeheer en onderhoud heeft de gemeente veel invloed op de lokale biodiversiteit en ecologie. Gelukkig groeit de bewustwording, maar nog te vaak geven financiële afwegingen de doorslag bij aanbestedingen en de gekozen beheersvormen. Dat kan en moet beter!

• De gemeente gebruikt inheemse en klimaatbestendige biologische zaden, bloemen en planten die worden geselecteerd op hun bijdrage aan de biodiversiteit. Culemborg kiest
  hierbij voor een variatie aan soorten op elke locatie.
• Culemborg beheert het openbaar groen ecologisch en dus zonder gebruik van gif en nematoden of bacteriepreparaten. De gemeente zorgt ervoor dat uitvoerders van het groenonderhoud in bezit zijn van een certificering voor ecologisch bermbeheer (Kleurkeur). Ecologisch groenbeheer vraagt om specifieke kennis. Fouten waarbij dier en natuur het slachtoffer zijn moeten voorkomen worden.
• Wanneer er wordt gemaaid gebeurt dit op een wijze en met een frequentie die zo gunstig mogelijk is voor de biodiversiteit. We bieden ruimte aan stoepplantjes. Bloeiende bloemen laten we staan en boomspiegels worden met rust gelaten.
• Voor het maaien wordt altijd eerst zwerfafval geruimd om de versnippering van zwerfafval in de natuur te voorkomen. De gemeente maakt de maaiplanning bekend aan inwoners zodat lokale zwerfafvalgroepen hierop in kunnen spelen.
• Als mensen overlast ervaren van dieren, mogen de dieren daar niet de dupe van zijn.
• We kiezen voor preventie, door menselijk gedrag aan te passen via communicatie, en zoeken oplossingen in de ecologie, door de natuurlijke balans te herstellen en ruimte te geven aan natuurlijke vijanden. Er wordt geen gebruik gemaakt van gif en middelen die de ecologie verstoren.
• Bladblazers op fossiele brandstof worden verboden vanwege de schadelijke effecten op de luchtkwaliteit en geluidsoverlast. Blad wordt alleen verwijderd op verharde plekken waar dat nodig is uit veiligheidsoverwegingen. Op andere plekken blijft het liggen als voeding voor de bodem en als schuilplaats voor kleine dieren.
• Werkzaamheden in het groen, zoals maaien, kappen, snoeien, rietsnijden en het uitbaggeren van sloten vinden alleen plaats wanneer dieren niet verstoord of gedood worden en in geen geval tijdens de broed-, paai- en zoogtijd of tijdens de winterrust van dieren.
• Door turfwinning worden waardevolle hoogveengebieden buiten Nederland vernietigd. Daarom gebruikt de gemeente geen turf meer. In plaats hiervan wordt lokaal gewonnen compost uit snoei- en GFT-afval gebruikt. Er komt voorlichting over het kiezen van duurzame potgrond en tuinaarde.
• Er worden strenge duurzaamheidseisen en dierenwelzijnseisen gesteld aan alle pachtovereenkomsten van de gemeente.
• De gemeente sluit zich aan bij Stichting Steenbreek.