Schrif­te­lijke vragen Jaar­wis­seling Culemborg: geweld en vuur­werk­overlast

Indiendatum: 3 jan. 2025
Antwoorddatum: 14 jan. 2025

Vraag 1:
Waarom weigert Culemborg zich aan te sluiten bij burgemeesters zoals Halsema, Dijksma en Schouten, die pleiten voor een landelijk vuurwerkverbod? Hoeveel slachtoffers, geweld en vernielingen zijn er nog nodig voordat het college deze stap neemt?

Antwoord:
Het college is al voorstander van een landelijk vuurwerkverbod. Niet van een lokaal vuurwerkverbod, wel van een landelijk vuurwerkverbod (zie voor de redenen waarom het antwoord bij vraag 5). Het college verwoordt dit overigens ook al jaren in de media, bij diverse landelijke gremia en in de raad. Recent nog in de raadsvergadering van 2 december 2024 waarbij de vraagsteller een motie heeft ingediend om tot een lokaal vuurwerkverbod te komen.

Vraag 2:
Hoe lang blijven we nog ‘evalueren’ terwijl de problemen jaarlijks terugkeren en de veiligheid van hulpverleners en inwoners in het geding blijft? Wat is volgens het college het effect van jaar in jaar uit evalueren als het resultaat ervan is dat alsnog de ME met traangas er aan te pas moet komen?

Antwoord:
Als je beleid voert of je hebt een bepaalde aanpak bedacht en uitgevoerd, dan is het gebruikelijk terug te blikken hoe dit is gelopen, hoe een en ander is ervaren en om - waar mogelijk - na te gaan of het beleid of de aanpak effectief was. Ook trekken we samen op met andere gemeenten en partners en passen onze aanpak aan op basis van goede voorbeelden elders. Een evaluatie leidt indien wenselijk tot bijsturing van beleid. Niet evalueren zou naar de mening van het college betekenen dat je het wiel elke keer opnieuw uitvindt, dat je niet bereid bent om te leren en je beleid of aanpak aan te willen passen.

Vraag 3:
Waarom kiest het college ervoor om geen daadkrachtig en preventief beleid te voeren tegen dit geweld, maar blijft het bij afkeurende woorden achteraf?

Antwoord:
Het college deelt deze mening niet. Het is onmogelijk om elk incident te voorkomen maar we werken er elk jaar, samen met een groot aantal partners, hard aan om de jaarwisseling op een zo goed mogelijke manier te laten verlopen. Met dit jaar nog meer inzet aan de voorkant ten opzichte van andere jaren. In onze aanpak staat preventie centraal waarbij repressie vanzelfsprekend wordt toegepast wanneer dit nodig is. We zoeken actief naar verbinding en faciliteren goede initiatieven, terwijl we samen met onze ketenpartners, zoals de politie en boa’s, daadkrachtig optreden tegen personen die de grenzen opzoeken. We werken hierbij ook samen met andere gemeenten en laten ons inspireren door aanpakken elders. Want nagenoeg alle gemeenten in Nederland hebben elk jaar de handen vol aan de jaarwisseling.

In de gebruikelijke raadsinformatiebrief waarin we terugblikken op de jaarwisseling zullen we hier uitgebreid bij stilstaan. Daar zullen we ook uitgebreid ingaan op de genomen preventieve maatregelen zoals de intensieve samenwerking van ketenpartners in het Jongeren Interventieteam Culemborg (JIC), de inzet van het jongerenwerk en activiteiten van de Soccers Stars Academy. De stukken worden u hierbij tegelijk aangeboden. Het is college is daarnaast van mening dat door te stellen dat er ‘geen daadkrachtig en preventief beleid’ is gevoerd, er tekort gedaan wordt aan de inzet van bijvoorbeeld onze jongerenwerkers, jeugdboa’s,
politiemensen, medewerkers van onze organisatie en tal van anderen die zich in aanloop naar en tijdens de jaarwisseling zelf zeer daadkrachtig hebben ingezet om dit op een zo goed mogelijke manier te laten verlopen.

Vraag 4:
Hoe kan het college blijven spreken van een ‘kleine minderheid’, terwijl er 15 autobranden waren, 14 meldingen van brand, talloze proces-verbalen, gebiedsverboden en waarschuwingen, en de overlast weken voor en na de jaarwisseling aanhield? Waarom bagatelliseert het college de omvang van dit probleem?

Antwoord:
Allereerst feitelijk, er zijn tijdens de jaarwisseling helaas acht autobranden geweest waarbij vuurwerk soms wel een rol en soms geen rol speelde. Dit maakt de incidenten vanzelfsprekend niet minder ernstig. Daarnaast is er één gebiedsverbod afgegeven. Vervolgens ingaande op uw vraag: het is een gegeven dat de allermeeste Culemborgers geen geweld gebruiken tegen medewerkers van de hulpdiensten. En dat de allermeeste Culemborgers geen vernielingen aanrichten of overlast veroorzaken al dan niet met zwaar illegaal vuurwerk. Het is ook een gegeven dat in het overgrote deel van de stad de jaarwisseling zonder problemen op het gebied van openbare orde en veiligheid is verlopen. Dat er door Culemborgers ook overlast wordt ervaren, is een feit maar wel iets anders.

Het college wil hiermee de overgrote meerderheid van onze bevolking bedanken dat zij op een normale manier de jaarwisseling vormgeven. En de minderheid van onze bevolking die incidenten en overlast veroorzaakt, spreken we duidelijk aan en pakken we aan samen met de politie en het OM. Want elk incident is er één te veel. Samenvattend is het college daarmee allerminst van mening dat de omvang van het probleem zou worden gebagatelliseerd.

Vraag 5:
Hoe verantwoordt het college dat we als gemeente blijven vasthouden aan een ‘traditie’ die niet alleen leidt tot geweld en vernielingen, maar ook jaarlijks menselijke slachtoffers eist, zoals de recente dodelijke incidenten in Tiel en Rotterdam?

Antwoord:
Het college houdt allerminst vast aan een ‘traditie’ van geweld en vernielingen en zou dit ook geen traditie willen noemen. Sterker nog, het college veroordeelt geweld en vernielingen rond en tijdens de jaarwisseling. Het college is van mening dat er een landelijk vuurwerkverbod zou moeten komen. Wij zijn geen voorstander van een lokaal vuurwerkverbod. Dit sluit aan bij het standpunt van de VNG. Ons standpunt hebben wij mede gebaseerd op gewaardeerde deskundigen zoals de politie die aangeeft dat lokale vuurwerkverboden zorgen voor een lappendeken over Nederland, onduidelijkheid voor burgers en daarmee niet uitvoerbaar en handhaafbaar zijn.

Of VeiligheidNL (kenniscentrum letselpreventie) dat aangeeft dat je met een lokaal vuurwerkverbod waarbij je wel vuurwerk mag kopen maar het niet mag afsteken, als overheid tegenstrijdige signalen bij burgers oproept. VeiligheidNL geeft overigens ook aan dat uit de cijfers blijkt dat er niet minder vuurwerkslachtoffers zijn in gemeenten waar een lokaal vuurwerkverbod is ingesteld. Net zoals dat uit politiecijfers niet blijkt dat er minder overlast of incidenten zijn in gemeenten met een lokaal vuurwerkverbod. Ook vindt het college dat wij verboden moeten kunnen handhaven omdat je anders je burgers iets belooft waarvan je weet dat je het niet kunt waarmaken en dat doet geen goed aan het vertrouwen in de overheid.

Samenvattend is en blijft het college een voorstander van een landelijk vuurwerkverbod en geen lokaal vuurwerkverbod omdat dat het probleem niet oplost zoals ook blijkt uit de adviezen van deskundigen en de cijfers.

Het is vanzelfsprekend het goed recht van de vraagsteller vast te houden om toch een lokaal vuurwerkverbod te willen. Het college baseert zich op de hierboven genoemde informatie en deskundigen om dit in Culemborg niet te willen. De raad heeft hier inmiddels diverse keren een standpunt over ingenomen en besloten om niet tot een lokaal vuurwerkverbod in Culemborg over te gaan.

Vraag 6:
Worden de lokale effecten van vuurwerk op dieren, natuur en klimaat meegenomen in de evaluatie? Zo nee, waarom negeert het college deze schadelijke gevolgen?

Antwoord:
Bij de evaluatie wordt gekeken naar het gevoerde beleid en de gevolgde aanpak. Hoe hebben de gemeente en onze partners deze en de samenwerking ervaren? Waar hebben we allemaal op ingezet en wat is onze inschatting wat daar het effect van is geweest? Wat hebben we afgelopen jaar geleerd en wat zou beter moeten? En welke aanbevelingen en vervolgstappen zien we richting de volgende jaarwisseling?

De effecten van vuurwerk op dieren, natuur en klimaat worden door andere instanties onderzocht en zijn daarmee bekend. Ze vormen daarmee ook een basis voor onze wens om een landelijk vuurwerkverbod in te voeren. Onze evaluatie gaat dus over het verloop van de jaarwisseling zelf.

Vraag 7:
Welke concrete maatregelen gaat het college nemen om ervoor te zorgen dat we niet opnieuw een periode rond de jaarwisseling beleven die eindigt in geweld, vernielingen en landelijke negatieve aandacht?

Antwoord:
Concrete maatregelen zullen volgen uit de genoemde evaluatie en de vervolgstappen die gezet moeten gaan worden richting de volgende jaarwisseling. En daar komt, zoals bekend, een raadsinformatiebrief over. Het college gaat hierover, indien gewenst, ook graag het gesprek aan met de raad. Onder regie van de waarnemend burgemeester zal met de Agendacommissie worden gekeken wat daar een geschikt moment voor is.